Geschiedenis - 03 MVZL

In 2016 bestond de Modelbaan Vereniging Zuid-Limburg vijfendertig jaar. In vergelijking met diverse verenigingen in de regio nog betrekkelijk jong, maar in ieder geval al volwassen.

De vereniging is opgericht te Elsloo op initiatief van John Eussen, Raymond Vaessen, Nic Wessels en Laurence Kleijnen.

Modeltreinen bestaan al vanaf het begin van de vorige eeuw. In eerste instantie als speelgoed voor de rijke kinderen. Met name na de laatste wereldoorlog kwam de modeltrein door allerlei nieuwe technieken op een hoger plan en werd het van speelgoed langzaam maar zeker volwassen. In die periode werd je als volwassene regelmatig meewarig aangekeken als je vertelde dat je hobby spoorwegmodelbouw was. Veel speelde zich dan ook af op zolderkamertjes en was het vanwege de huisvestingsproblematiek in die periode vaak behelpen.

In de jaren zeventig kwam hier verandering in. Vanuit Amerika werd het modulebouwen geïntroduceerd. Dus niet meer een baan op een grote, bijna niet te transporteren plaat op zolder, maar op gestandaardiseerde modulebakken. Hierdoor is de modelbaan transportabel geworden. Deze manier van werken bracht met zich mee, dat je de baan ook elders kon opzetten. Dit maakte het mogelijk om tentoonstellingen te organiseren. Hierdoor kwam er een grotere groep mensen in aanraking met spoorwegmodelbouw. Niet alleen kinderen, maar ook volwassenen. Dit leidde ook tot het oprichten van verenigingen en samenwerkingsverbanden op dit gebied.

Ook tijdschriften en boeken hebben bijgedragen tot groei van de spoorwegmodelbouw hobby. Boeken waren vroeger nogal beperkt, echter in de jaren zeventig, toen de spoorwegmodelbouw meer evolueerde en er groepen mensen gingen samenwerken, werden de opgedane ervaringen op schrift gesteld en kwamen er relatief goede boeken en naslagwerken op de markt. Ook de tijdschriftenhandel zag door de grotere belangstelling voldoende mogelijkheid om hier een boterham aan te verdienen.

In de spoorwegmodelbouw worden diverse schalen gebruikt. Het meest gebruikt zijn H0 (1:87) en N (1:160). In het verleden had zo ongeveer elke fabrikant van spoorwegmodelbouw zijn eigen normen, waardoor de onderlinge uitwisselbaarheid slecht was. Ook dit kwam in deze periode in een stroomversnelling, omdat de hobbyisten zich begonnen te roeren en de fabrikanten inzagen dat al die verschillen de handel uiteindelijk geen goed zou doen. Daarom zijn er net als in het grootbedrijf normen gemaakt, waardoor onderlinge uitwisselbaarheid is verbeterd.

Was in het verleden de elektrotechniek van de spoorbaan gewoon basic, met de opkomst van de elektronica komen er vanaf de jaren zeventig steeds meer mogelijkheden. In eerste instantie als hulpmiddelen, voor knipperlichten, tijdschakelaars bij station halte plaatsen etc. Langzaam maar zeker komen er ook units die helpen bij de bediening. Denk hierbij aan blokbeveiligingssystemen en dergelijke. Uiteindelijk komt er begin jaren negentig de digitale besturing. Hierdoor kan realistisch gereden worden. Als er daarna ook nog koppelingen komen voor de PC, is een geheel automatisch bestuurde baan mogelijk.

Midden jaren zeventig is al eens geprobeerd om in Zuid-Limburg een vereniging op te richten, echter de tijd was schijnbaar nog niet rijp, want het heeft tot 1981 geduurd voordat de MVZL is opgericht.

In eerste instantie kwam men elke maandagavond bij elkaar in 't Kaar in Beek. In die periode waren er ongeveer tachtig leden. Dat geeft wel aan dat de hobby leefde in Zuid-Limburg. De maandagavond bestond vooral uit praten over de hobby en elkaar advies geven. De vereniging had geen eigen ruimte, dus moest alles aan het eind van de avond weer opgeruimd en leeg worden achter gelaten.

Er deed zich in die periode de mogelijkheid voor om tegen beperkte kosten permanente huisvesting te krijgen in Maastricht. Echter dat was voor veel mensen geen alternatief vanwege de afstand. Binnen de vereniging was een grote groep leden uit de regio Maastricht die geïnteresseerd waren in schaal N. Die hebben zich toen afgesplitst en zijn in Maastricht verder gegaan.

In die periode zijn in 't Kaar een paar keer "open dagen" geweest in samenwerking met handelaren, om bekendheid te geven aan de hobby en uiteraard de vereniging. Geen echte tentoonstelling met werkende banen, maar toch redelijk succesvol.

Kort daarna, in 1985, heeft de MVZL een permanente clubruimte kunnen huren in de kelder van het gemeenschapshuis van Genhout. In deze ruimte van circa 11x10 meter werd begonnen met het bouwen van drie modulebanen. In H0 een gelijkstroom-  en een wisselstroomsysteem (Marklin). De derde baan was in schaal N.

Eind dat jaar is een eerste tentoonstelling georganiseerd in het gemeenschapshuis. Niet met complete eigen banen, maar met een beperkt aantal modules. Deze modules waren de basis voor de eerste banen die werden gebouwd. Op die tentoonstelling waren ook andere verenigingen en handelaren uitgenodigd. Die eerste tentoonstelling is een groot succes geworden en heeft veel nieuwe leden opgeleverd.

Dit heeft er toe geleid dat er elk jaar een tentoonstelling werd georganiseerd. Vanwege de "verzadiging" niet alleen in Genhout, maar ook op andere plaatsen. Omdat het organiseren een behoorlijke inspanning vergde, werd in 1988 een samenwerkingsverband opgericht met de MSM uit Roermond.

De eerste tentoonstelling die in dit samenwerkingsverband is georganiseerd was weer in Genhout. Hier waren veel zusterverenigingen uitgenodigd. Door het leuke programma is er toen heel veel publiek geweest en hebben we veel goede kritieken gekregen. Om een breder werkgebied te krijgen is EACH uit Herzogenrath ook toegetreden tot het samenwerkingsverband. Echt internationaal dus. In dit verband is een aantal succesvolle tentoonstellingen georganiseerd. Door omstandigheden heeft EACH zich na korte tijd al teruggetrokken en heeft de MSCOB uit Helmond de open gevallen plaats ingenomen. Het samenwerkingsverband, Spoor Groep Zuid genaamd, bestaat nog steeds en organiseert elk jaar in november een tentoonstelling. Afwisselend in Sittard, Roermond of Helmond.

Zoals in elke vereniging gaat het niet altijd van een "leien dakje". Bij de MVZL hangen de problemen met name samen met de huisvesting. Na ruim vijftien jaar vertoefd te hebben in het gemeenschapshuis, kwamen er een aantal huurverhogingen, die door de vereniging niet meer waren op te brengen. Daarom werd uitgekeken naar een ander onderkomen. Dit is toen gevonden in Sittard. De MVZL mocht als een soort anti-kraakteam gebruik maken van de leegstaande huishoudschool achter de schouwburg in Sittard. We wisten dat het tijdelijk was, maar we hadden nu ruimte om de drie banen op te zetten en te laten staan. Dat was in de 10x11 meter ruimte van het gemeenschapshuis niet mogelijk.

Zoals verwacht moesten we snel verkassen. We konden echter eind 2000 terecht in de Levensschool in Sanderbout Sittard. Ook hier als bewoners van een leegstaand pand.

Het was een beetje behelpen, want door lekkages was het behoorlijk vochtig en rook het behoorlijk muf. Dit was zo erg, dat de geur zelfs in de banen was getrokken, wat op tentoonstellingen wel eens gefronste wenkbrauwen van bezoekers opleverde. Ook de toiletten en verwarming werkten niet altijd zoals gewenst. In deze ruimte zijn we begonnen met de vierde baan. Een H0 gelijkstroombaan met als motief een kleinschalig hoogovencomplex. Na een paar jaar hebben we buren gekregen in de vorm van een dierenopvang. Hierdoor was het gebouw in ieder geval permanent bewoond en beter beschermd tegen inbraak en vernieling.

Enige tijd later is de dierenopvang vertrokken en zaten wij weer alleen in het pand. In die periode waren er in de gemeente veel brandstichtingen in lege panden. Daarom wilde de gemeente de school zo snel mogelijk slopen. December 2006 hebben we de banen afgebroken en tijdelijk opgeslagen. Voor ons gevoel geen dag te vroeg, want vlak na de ontruiming werd er al brand gesticht en waren er vernielingen aangericht.

We hebben toen tijdelijk in een gemeenschapshuis in Broeksittard gebivakkeerd, net zoals de eerste jaren in 't Kaar. Dat gaf geen voldoening, omdat we de banen niet konden opzetten en het werk aan de modules ging zeer moeizaam.

Na veel zoeken hebben we een plek gevonden in Ohé en Laak en wel in een omgebouwde kippenschuur. De banen konden er in, echter voor de rest was er niets. Met vereende krachten is de schuur toen in anderhalve maand omgetoverd tot een clubhuis en op 22 september 2007 hebben we ons 'Home' feestelijk geopend.

Voor een aantal leden was de afstand naar Ohé en Laak wat ver, waardoor we weer zijn gaan zoeken in de omgeving van Sittard. Sittard ligt toch wat centraler voor ons, aangezien de meeste leden in Zuid-Limburg wonen, waarvan merendeel in en rond de Westelijke Mijnstreek.

In Sittard hebben we een mooie ruimte gevonden in de Gasthuisstraat, in het pand van Storagebox. We hebben op de bovenverdieping een ruimte van circa 300 m2. In november 2009 zijn we hier ingetrokken en weer was er een verbouwing nodig. Met vele helpende handen is de ruimte omgetoverd in een clublokaal en tijdens een tweedaagse Open dag in maart 2010 hebben we de ruimte trots laten zien aan het publiek. Er zijn toen ruim vierhonderd bezoekers geweest en het was een daverend succes.

Op 14 juli 2010 kleurde de hemel zwart. Letterlijk en figuurlijk. Met veel geraas werd op die dag het halve dak van de loods geblazen en stonden de inventaris en de banen vol in de regen. Gelukkig waren we er snel bij, waardoor de schade binnen de perken is gehouden. Echter we moesten onder zware tijdsdruk weer van voren of aan beginnen, want in november moesten de banen weer toonbaar zijn vanwege onze tentoonstelling die stond gepland in het Trevianum te Sittard.

Gelukkig werkten de verzekering en de huisbaas zeer goed mee, waardoor het dak snel werd gerepareerd en we, nadat de zaak weer was opgedroogd, konden beginnen aan het herstel van de banen en de inventaris.

De Modelbaan Vereniging Zuid-Limburg (MVZL) is een vereniging voor modelspoorhobbyisten. Er gelden geen leeftijdsbeperkingen, jong en oud zijn welkom. Op dit moment hebben we ongeveer 45 leden. Nieuwe leden, al of niet met ervaring, zijn van harte welkom. Uiteraard is het mogenlijk om op onze clubavond (elke maandag vanaf  20.00 uur) vrijblijvend sfeer te komen proeven. Het maakt ook niet uit met wat voor schaal men rijdt, of waar de belangstelling naar uit gaat. Er zijn leden die graag rijden met hun materieel, terwijl anderen alleen maar willen bouwen. Sommigen bouwen een bestaand tafereel na en weer anderen rijden in een bepaalde tijdsperiode en passen daar alles op aan. Wat dat betreft zijn we van alle markten thuis en is er voor elk wat wils.

In ons clubgebouw te Sittard beschikken wij zoals reeds vermeld over een aantal modulebanen. De banen zijn eigendom van de club en de leden hebben hun eigen rollend materieel waarmee ze op een van de banen met daarbij passende schaal en systeem kunnen rijden.

We hebben momenteel de beschikking over de volgende banen:

1.1 N gelijkstroombaan 7,5 x 2,5 m

2.1 H0 gelijkstroombaan 12 x 3,6 m

3.1 H0 gelijkstroombaan 5,5 x 3 m

4.1 H0 wisselstroombaan 15 x 4 m

De N-gelijkstroombaan schaal 1:160 wordt analoog gereden. Geen computerbesturing, maar wel op drie aparte circuits.

De twee H0-gelijkstroombanen (H0 uit te spreken als halfnul) hebben schaal 1:87. Ze zijn op het twee-rail-gelijkstroom-systeem gebaseerd. Op de grote baan wordt analoog gereden en op de kleine digitaal. Hierdoor zijn deze banen geschikt voor verschillende merken rollend materieel.

De H0-wisselstroombaan schaal 1:87 is gebaseerd op het drie-rail-wisselstroomsysteem en wordt digitaal met een computer bestuurd. Locomotieven moeten daarom van een digitale decoder van het Motorola systeem voorzien zijn.

Er wordt iedere maandagavond vanaf  20.00 uur in het clublokaal Gasthuisgraaf 4, 6136 KS te Sittard (Industrieterrein Noord) in een gezellige sfeer gebouwd en gepraat. Elke eerste maandagavond van de maand is er rijavond. Werkzaamheden aan de banen worden dusdanig gepland, dat er die avond gereden kan worden. De leden kunnen dan met hun eigen rollend materieel rijden op de banen van de vereniging. Hiervoor is bewust gekozen, omdat niet iedereen thuis de mogelijkheid heeft om te rijden.

 *   Enige malen per jaar is er een ledenvergadering.

 *   Van tijd tot tijd een video/dvd/dia avond of workshop.

 *   Soms een bezoek aan een zusterclub in binnen- of  buitenland of een excursie.

 *   Regelmatig gaan we met onze banen naar tentoonstellingen in binnen- en buitenland.

 *   Deelname aan modelspoorevenementen zoals Rail, Eurospoor in Utrecht, Euromodelbouw in Genk(B), Salon du Modellisme Brussel(B), Bornheim (D), Bremen (D) en Sinsheim (D) enz.

Eénmaal per jaar organiseren we in samenwerking met een tweetal Limburgse zusterverenigingen onder de naam Spoorgroep Zuid een tentoonstelling. Zoals reeds vermeld, vindt dat om beurten plaats in Helmond, Roermond of Sittard. Dit jaar is de tentoonstelling in Roermond.

De vereniging beschikt over een uitgebreide bibliotheek, waaruit door de leden boeken, tijdschriften en catalogi geleend kunnen worden. Er is een eigen videotheek (VHS), waaruit banden kunnen worden geleend. Verder zijn er uiteraard ook cd's en dvd's die geleend kunnen worden.

Op dit moment bestaat het bestuur uit:

Voorzitter: Henk Boterenbrood

Secretaris: Etiënne Kissels

Penningmeester: Frans Klaus

Leden: Ruud Schmeitz, Peter van der Welle, Paul Gijsberts

Secretariaat: MVZL

p/a Etiënne Kissels

Bellenkampweg 3

6438KE Oirsbeek

tel.  046-4421924

e-mail: secretaris.mvzl@mvzl.nl

http://www.mvzl.nl